Nëse keni patur ndonjëherë një mace, e dini se ajo mund të jetë tepër aktive gjatë natës, shpesh duke vrapuar lart e poshtë korridoreve dhe mbi shtretërit e pronarëve të tyre, pa u përplasur kurrë me mure apo dyer.

Duke pasur parasysh aftësinë e tyre për të shmangur përplasjet gjatë këtyre seancave të ushtrimeve të natës, mund të mendoni se macet kanë vizion natyral të natës. Por a e bëjnë ato?

Sipas Caryn Plummer, një specialiste klinike e oftalmologjisë veterinare në Kolegjin e Mjekësisë Veterinare të Universitetit të Floridës, kjo nuk është pyetja e duhur për t'u bërë.

“Nuk është çështja të shohësh në errësirë apo të mos shohësh në errësirë”, tha ajo për Live Science në një email. "Perceptimi i vizionit, ku ju mund të thoni 'cilësia', është më shumë një spektër sesa një po ose jo."

Plummer shpjegoi se sasia e dritës së ambientit të pranishëm ndikon në atë që një individ, qoftë një njeri apo një mace mund të shohë. Megjithatë, krahasuar me njerëzit, macet janë shumë më të mira për të dalluar objektet kur ka shumë pak dritë, dhe kjo është kryesisht për shkak të mënyrës sesi sytë e tyre kanë evoluar.

“Macet mund të shohin në errësirë, sepse struktura e syve të tyre, dhe veçanërisht retina e tyre, u lejon atyre të shohin 'më të mirë' sesa njerëzit kur nivelet e dritës janë të ulëta", tha Plummer.

“Macet kanë një përqindje dhe përqendrim më të lartë të fotoreceptorëve sesa njerëzit, që do të thotë se ato kanë ndjeshmëri më të mirë ndaj dritës dhe mund të shohin më shumë në nivele të ulëta ndriçimi sesa ne.”

Sipas organizatës bamirëse Cats Protection, macet mund të shohin "gjashtë deri në tetë herë më mirë" se njerëzit kur është errësirë.

Pra, pse macet kanë evoluar për të pasur një vizion kaq të jashtëzakonshëm natën?

"Përshtatjet për vizionin janë rezultat i drejtpërdrejtë i nevojës së një specie për të bashkëvepruar me mjedisin e saj", theksoi Plummer.

"Macet janë mishngrënës të detyrueshëm, që do të thotë se duhet të hanë mish për të qëndruar të shëndetshëm. Ato nuk janë në gjendje të prodhojnë disa proteina të nevojshme dhe duhet t'i hanë ato nga një burim i jashtëm. Shumë prej preve të tyre të mundshme janë aktive gjatë natës ose në dritë të dobët."

Pavarësisht se janë më aktive se njeriu mesatar gjatë natës, macet nuk janë kafshë rreptësisht të natës. Përkundrazi, ato konsiderohen si "krepuskulare" ose aktive gjatë muzgut, për shkak të dashurisë së tyre për gjuetinë në muzg dhe agim.

Megjithatë, megjithëse sytë e maces janë të dizajnuara për shëtitje gjatë natës, aftësia e maceve për të lundruar me sukses në mjedisin e tyre gjatë periudhave të errësirës afër është më shumë se përbërja e syve të tyre. Sipas Plummer, macet gjithashtu mbështeten në shqisat e tyre të tjera.

"Macet kanë dëgjim dhe nuhatje shumë të mprehtë [shqisën e nuhatjes], e cila ndihmon aftësinë e tyre për të lundruar", u shpreh Plummer. "Ndërveprimi me mjedisin kërkon bashkëpunimin e të gjitha shqisave."

Pra, macet janë shumë më të afta për të endur natën sesa njerëzit, por kur bëhet fjalë për cilësinë e shikimit, ato sigurisht që nuk i kalojnë njerëzit gjatë ditës.

"Në evolucion, zakonisht ka një çmim që duhet paguar për çdo avantazh", i tha Live Science në një email Ron Ofri, një profesor i oftalmologjisë veterinare në Universitetin Hebraik të Jerusalemit në Izrael.

Për macet, kompensimi për të patur vizion të shkëlqyer natën është që të mjaftohet me shikim relativisht të dobët gjatë ditës.

"Si rezultat i përshtatjeve që lejojnë një vizion kaq të ndjeshëm të natës, mprehtësia e tyre vizuale gjatë ditës është vetëm rreth 1/7 e jona", tha Ofri.

"Kjo i trondit njerëzit që besojnë se macet kanë gjithmonë vizion të shkëlqyer: kanë, por vetëm natën; kanë vizion të tmerrshëm gjatë ditës."

Sipas Plummer, ka dallime të tjera midis syve të njerëzve dhe maceve. Për shembull, macet nuk e regjistrojnë ngjyrën në të njëjtën mënyrë si njerëzit.

“Macet kanë një numër absolut dhe përqendrim më të ulët të fotoreceptorëve të konit në krahasim me njerëzit, kështu që ato nuk e perceptojnë ngjyrën ashtu si ne, as nuk kanë shkallën e rezolucionit të detajeve që kemi ne”, theksoi Plummer.

Konet në sy janë përgjegjës për përcaktimin e ngjyrës së "vizionit të ditës". Njerëzit kanë tre lloje kone, të cilat na mundësojnë të perceptojmë ngjyrat kaltër, gjelbër dhe të kuqe, ndërsa macet kanë vetëm dy lloje kone, që do të thotë se ajo që ne shohim si gjelbërja dhe e kuqja duket gri për macet. Për një kohë të gjatë mendohej se macet janë të verbëra nga ngjyra, por shumë shkencëtarë nuk besojnë më se të jetë kështu, megjithëse diskutimi vazhdon. Tani mendohet gjerësisht se macet mund të shohin kaltër dhe gri dhe potencialisht edhe disa nuanca të verdhë dhe gjelbër, por e vërteta është se askush nuk mund ta thotë me siguri.

“Macet janë dikromate, që do të thotë se ato kanë dy lloje fotoreceptorë konike, krahasuar me tre llojet tona”, tha Plummer. "Kështu që ato nuk shohin aq shumë ngjyra apo ngjyra aq të ndritshme sa ne. Ne do ta perceptonim rezolucionin e tyre pamor gjatë ditës si të paqartë dhe jashtë fokusit."/Motilokal.com