Një ekip ndërkombëtar i shkencëtarëve dhe historianëve kanë gjetur prova që lidhin një periudhë të pashpjegueshme të ftohjes ekstreme në Romën e lashtë me një burim jo të mundshëm: një shpërthim masiv i vullkanit Okmok të Alaskës, i vendosur në anën e kundërt të Tokës.
Sipas grupit të shkencëtarëve që ka studiuar prej vitesh zonat veriore të planetit, në kërkim të gjurmëve të eventeve natyrore të ndodhura përgjatë shekujve dhe të mbetura si “provë” në akujt e Arktikut, rreth vitit 43 p.e.s., pra më shumë se 2500 vjet më parë, ajo zonë e humbur përjetoi një nga shpërthimet vullkanike më të mëdha të historisë, e pasur dy vite më vonë nga një tjetër më të vogël.
Shpërthimi i vullkanit Okmok injektoi në atmosferë sasi aq të mëdha të dioksidit të squfurit sa që ndryshoi klimën në disa pjesë të planetit, veçanërisht në Mesdhe.
Dhe kjo ftohje e jashtëzakonshme, ku temperatura mesatare e përllogaritur nuk kaloi më shumë se 7 gradët Celsius për disa vite.
Historianët thanë se ky ndryshim shkaktoi reshje deri në katër herë më të bollshme duke shkatërruar të mbjellat dhe përhapur uri dhe tensione në pellgun e Mesdheut.
"Në rajonin e Mesdheut, këto kushte të lagështa dhe jashtëzakonisht të ftohta gjatë pranverës bujqësore të rëndësishme gjatë stinëve të vjeshtës ndoshta ulën rendimentet e kulturave bujqësore dhe problemet e furnizuara të komplikuara gjatë trazirave të vazhdueshme politike të periudhës", tha arkeologu klasik Andrew Wilson, D.Phil. të Universitetit të Oksfordit. "Këto gjetje u japin besueshmëri raporteve të të ftohtit, urisë, mungesës së ushqimit dhe sëmundjeve të përshkruara nga burime të lashta."
"Veçanërisht goditëse ishte përmbytja e Nilit në kohën e shpërthimit të Okmok, dhe uria dhe sëmundja që u raportua në Egjipt", shtoi historiani i Universitetit Yale Joe Manning, Ph.D. "Efektet klimatike ishin një tronditje e rëndë për një shoqëri tashmë të stresuar në një moment të rëndësishëm në histori."
Shkencëtarët treguan se ndryshimi i klimës, dhe fuqia dominante e Mesdheut, Roma republikane e dominuar në atë moment nga Jul Cezari, hyri në një krizë që kulmon me rënien e saj një vit më vonë, dhe shpalljen e regjimit të ri perandorak, që do të dominonte për shekuj të tërë botën e njohur deri më atëherë./Motilokal.com
