Nëse të gjitha viruset do të zhdukeshin, bota do të ishte shumë e ndryshme - dhe jo domosdoshmërisht për mirë. Por çfarë do të ndodhte saktësisht?

Viruset duket se ekzistojnë vetëm për të shkatërruar shoqërinë dhe për të sjellë vuajtje për njerëzimin. Ato kanë marrë miliona jetë njerëzish përgjatë mijëvjeçarëve, shpesh duke shfarosur pjesë të mëdha të popullatës globale - nga epidemia e gripit të vitit 1918 e cila vrau 50 deri në 100 milionë njerëz, tek 200 milionë njerëz që vlerësohet që vdiqën nga sëmundja e lisë vetëm në Shekullin 20. Pandemia e tanishme Covid-19 është vetëm një në një seri sulmesh virale të vazhdueshme dhe të pafundme.

Nëse do të ekzistonte mundësia për të gjetur një ilaç që zhduk të gjitha viruset në qarkullim, shumica e njerëzve do të donin që ky moment të ishte pikërisht sot.

Por ky do të ishte një gabim vdekjeprurës, në fakt më vdekjeprurës sesa çka qenë ndonjëherë çfarëdolloj virusi. “Nëse të gjitha viruset do të zhdukeshin papritur, bota do të ishte një vend i mrekullueshëm për afro 1 ditë e gjysmë, më pas të gjithë do të vdisnim”- thotë Toni Goldberg, epidemiolog në Universitetin Uiskonsin-Medison.

Kjo pasi pjesa dërrmuese e viruseve nuk janë vrastarë për njerëzit, madje shumica luajnë një rol jetik në ekzistencën e ekosistemeve. Të tjerët ruajnë shëndetin e organizmave individuale, nga kërpudhat dhe bimët, deri tek insektet dhe njerëzit. “Ne jetojmë në një ekuilibër të përsosur, dhe viruset janë një pjesë e këtij ekuilibri”- thotë Susana Lopez Shareton, virologe në Universitetin Kombëtar Autonom të Meksikos.

Shumica e njerëzve nuk janë të vetëdijshëm për rolin që luajnë viruset në mbështetjen e pjesës më të madhe të jetës në Tokë, sepse ne priremi të përqendrohemi vetëm në ato që shkaktojnë probleme njerëzimit. Pothuajse të gjithë virologët studiojnë vetëm patogjenët; vetëm kohët e fundit disa studiues të pakuptimtë filluan të hetojnë viruset që na mbajnë gjallë neve dhe planetit, në vend që të na vrasin, shkruan BBC NEWS.

"Është një shkollë e vogël e shkencëtarëve që përpiqen të japin një pamje të drejtë dhe të ekuilibruar të botës së viruseve dhe të tregojnë se ka gjëra të tilla si viruse të mira," thotë Goldberg.

Ajo që shkencëtarët e dinë me siguri është se pa viruse, jeta dhe planeti siç e dimë sot do të pushonte së ekzistuari. Edhe sikur të donim, do të ishte e pamundur të asgjësosh çdo virus në Tokë. Por duke imagjinuar se si do të ishte bota pa viruse, ne mund të kuptojmë më mirë jo vetëm sa jetikë janë ata për mbijetesën tonë, por edhe se sa duhet të mësojmë ende rreth tyre.

Për fillim, studiuesit nuk e dinë sa viruse ekzistojnë. Mijëra janë klasifikuar zyrtarisht, por miliona mund të jenë. "Ne kemi zbuluar vetëm një pjesë të vogël sepse njerëzit nuk duken shumë", thotë Marilyn Roossinck, një ekologe në Universitetin Penn State.

As shkencëtarët nuk e dinë se cila përqindje e viruseve totale janë problematike ndaj njerëzve.

"Nëse do të shikonit numerikisht, do të ishte statistikisht afër zeros", thotë Curtis Suttle, një virolog mjedisor në Universitetin e Kolumbisë Britanike. "Pothuajse të gjitha viruset nuk janë patogjene për gjërat për të cilat ne interesojmë."

Emri i tyre vjen nga termi grek “fagina”, që do të thotë “të gllabërosh”. “Ata janë grabitqarët kryesorë të botës bakteriale. Pa to, ne do të ishim në telashe të mëdha” shprehet Goldberg.

Viruset janë rregullatori kryesor i popullatës bakteriale në oqean, dhe ka të ngjarë edhe në çdo ekosistem tjetër në planet.

Nëse viruset do të zhdukeshin befas, disa popullata bakteriale do të lulëzonin shumë; të tjerat mund të ndalonin së rrituri. Dhe kjo gjë do të ishte shumë problematike sidomos në oqeane, ku më shumë se 90 për qind e të gjithë materialit të gjallë është e natyrës.

Këto mikrobe prodhojnë rreth gjysmën e oksigjenit në planet, një proces që mundësohet nga viruset.

Këto viruse vrasin rreth 20% të të gjithë mikrobeve oqeanikë, dhe rreth 50% të të gjitha baktereve oqeanike, çdo ditë. Duke zhdukur mikrobet, viruset sigurojnë që planktoni që prodhon oksigjen të ketë lëndë ushqyese të mjaftueshme për të ndërmarrë nivele të larta të fotosintezës, duke mbajtur në fund të fundit pjesën më të madhe të jetës në Tokë. "Nëse nuk kemi vdekje, atëherë nuk kemi jetë, sepse jeta është plotësisht e varur nga riciklimi i materialeve", thotë Suttle. "Viruset janë kaq të rëndësishme për sa i përket riciklimit."

Nëse një specie e caktuar shtohet më shumë sesa duhet, një virus do të shfaqet mes tyre dhe do t’i zhdukë ata, thotë  Roossinck . “Viruset janë një pjesë shumë e natyrshme e ekosistemeve”- thekson ajo. Edhe Suttle thekson se kur popullatat bëhen shumë të mëdha, viruset kanë prirjen të shumohen më shpejt dhe ta shfarosin atë popullsi, duke krijuar hapësirë për jetesën e gjithçkaje tjetër.

Dhe nëse viruset do të zhdukeshin papritur, speciet konkurrente ka të ngjarë të lulëzojnë në dëm të të tjerëve. “Ne do të humbnim me shpejtësi shumëçka nga biodiversiteti në planet”- shton Suttle.

Disa organizma gjithashtu varen nga viruset për mbijetesë, ose për t'i dhënë atyre një avantazh në një botë konkurruese. Shkencëtarët dyshojnë, për shembull, se viruset luajnë role të rëndësishme për të ndihmuar lopët dhe ripërtypësit e tjerë ta kthejnë celulozën nga bari në sheqerna që mund të metabolizohen dhe përfundimisht shndërrohen në masë të trupit dhe qumështit.

Studiuesit gjithashtu mendojnë se viruset janë integrale për mbajtjen e mikrobiomeve të shëndetshme në trupat e njerëzve dhe kafshëve të tjera. "Këto gjëra nuk janë kuptuar mirë, por ne po gjejmë gjithnjë e më shumë shembuj të këtij bashkëveprimi të ngushtë të viruseve që janë një pjesë kritike e ekosistemeve, pavarësisht nëse është ekosistemi ynë njerëzor apo mjedisi," thotë Suttle.

Roossinck dhe kolegët e saj kanë zbuluar prova konkrete që e mbështesin këtë.

Në një studim, ata ekzaminuan një kërpudhat që kolonizon një bar specifik në Parkun Kombëtar Yellowstone. Ata zbuluan se një virus që infekton atë kërpudhat lejon që bari të bëhet tolerant ndaj temperaturave gjeotermale të tokës.

“Kur virusi, kërpudhat dhe bimët janë bashkë, atëherë bimët mund të rriten edhe në territore me temperatura shumë të larta. Kërpudhat të vetme nuk e bëjnë dot këtë gjë”- deklaron Rossinck Infeksioni me viruse të caktuara beninje, mund të ndihmojë në largimin e disa patogjenëve tek njerëzit.

Virusi GB C, një virus i zakonshëm i lindur nga gjaku i njeriut, që është një i ‘afërm’ jo i largët patogjen i virusit të Nilit Perëndimor dhe Etheve të Dengos, është i lidhur me progresionin e vonuar të AIDS-it tek njerëzit pozitivë me HIV.

Shkencëtarët zbuluan gjithashtu se virusi C GB, duket se i bën njerëzit e infektuar me Ebola, më rezistentë ndaj sëmundjes, dhe ata kanë më pak gjasa të humbin jetën. Po kështu, herpesi i bën minjtë më pak të ndjeshëm ndaj infeksioneve të caktuara bakteriale, përfshirë Murtajën e Zezë.

Ndërkohë pa viruse, ne dhe shumë specie të tjera mund të jemi më të prirur të sëmuremi nga sëmundje të tjera. Viruset janë gjithashtu disa nga agjentët terapeutikë më premtues për trajtimin e sëmundjeve të caktuara. Terapia me fagë, subjekt i një studimi të madh në Bashkimin Sovjetik që në vitet 1920, përdor viruse për të luftuar infeksionet bakteriale.

Kjo është një fushë që po zgjerohet me shpejtësi, jo vetëm për shkak të rritjes së rezistencës ndaj antibiotikëve, por edhe për shkak të aftësisë për të luftuar më mirë specie specifike bakteriale, në vend se të spastrojë pa dallim të gjithë popullatën tonë bakteriale, siç bëjnë antibiotikët.

“Shumë njerëz kanë shpëtuar nga vdekja duke përdorur viruse, aty ku antibiotikët kanë dështuar”-thotë Suttle. Viruset onkolitike, pra ato që infektojnë në mënyrë selektive qelizat e kancerit, po studiohen gjithnjë e më shumë si një trajtim më pak toksik dhe më efikas ndaj tumoreve.

Shkencëtarët sapo kanë nisur të zbulojnë mënyrat se si ndihmojnë viruset në vijimësinë e jetës në Tokë. Sa më shumë të mësojmë në lidhje me të gjitha viruset, dhe jo vetëm mbi ato patogjene, aq më të përgatitur do të jemi për të zhvilluar kura kundër viruseve të tjera që mund të shkaktojnë në të ardhmen pandeminë e radhës

Më shumë se kaq, të mësuarit më shumë për pasurinë e diversitetit viral do të na ndihmojnë të zhbllokojmë një kuptim më të thellë se si funksionojnë planeti, ekosistemi dhe trupat tanë. Siç thotë Suttle, "Ne duhet të investojmë për të kuptuar se çfarë është në të mirën tonë"./BBC/Motilokal.com