Në një distancë prej 25 vitesh dritë nga Toka është “Fomalhaut”, një nga yjet më të shndritshëm në qiellin e natës. Sistemi “Fomalhaut” ka tërhequr vëmendjen e astronomëve për dekada, por ata vetëm tani po e kuptojnë më mirë atë falë teleskopit hapësinor James Webb.

Në një studim të botuar në revistën Nature Astronomy, një grup shkencëtarësh i përbërë kryesisht nga astronomë të Universitetit të Arizonës dhe Laboratorit Jet Propulsion të NASA-s pohon se sistemi “Fomalhaut” është shumë më kompleks se sa ishte vlerësuar më parë.

Astronomët e kanë ditur që nga viti 1983 se “Fomalhaut-i” 440 milionë-vjeçar është i rrethuar nga pluhuri i mbeturinave, por ata nuk prisnin që të kishte tre fusha të veçanta mbeturinash rreth yllit. Njëri prej tyre, i cili është më afër “Fomalhaut”, është i ngjashëm me rripin e asteroideve në sistemin tonë diellor, por është shumë më i gjerë se sa pritej. Siç shkruan New Scientist, brezi i brendshëm i asteroideve të “Fomalhaut” shtrihet nga rreth shtatë njësi astronomike nga ylli në rreth 80 njësi astronomike. Kjo është rreth 10 herë më e gjerë se sa pritjet e astronomëve kur bëhet fjalë për rripin e brendshëm të asteroidëve.

Sidoqoftë, kjo nuk është tipari më interesant i sistemit “Fomalhaut”. Përtej brezit të tij të brendshëm asteroid është një tjetër brez mbeturinash që është i anuar 23 gradë në krahasim me gjithçka tjetër në orbitën e yllit.

"Ky është një aspekt vërtet unik i sistemit", tha Andras Gaspar, autori kryesor i studimit, për Science News. Ai shtoi se rripi i anuar mund të jetë rezultat i ekzistencës së planetëve në orbitën e Fomalhaut që astronomët nuk i kanë zbuluar ende.

"Rripat rreth “Fomalhaut” janë një lloj misteri. Ku janë planetët? Mendoj se nuk është gabim të thuhet se ka një sistem planetar vërtet interesant rreth yllit", tha George Rieke, një nga astronomët që mori pjesë në hulumtim.

Megjithatë, kjo nuk është e gjitha. Edhe më larg nga “Fomalhaut” është një unazë e jashtme mbeturinash e ngjashme me rripin Kuiper të sistemit tonë diellor. Ai përfshin një veçori që Gaspar dhe kolegët e tij e kanë quajtur Reja e Pluhurit të Madh. Nuk është e qartë nëse kjo veçori është pjesë e sistemit “Fomalhaut” apo diçka që shkëlqen më larg, por astronomët dyshojnë se është formuar kur dy shkëmbinj hapësinorë më shumë se 640 kilometra të gjerë janë përplasur. Gaspar dhe kompania besojnë se tre ose edhe më shumë planetë me madhësinë e Uranit dhe Neptunit mund të orbitojnë rreth “Fomalhaut”. Ata aktualisht janë duke analizuar imazhet nga teleskopi James Webb që mund të zbulojnë ekzistencën e këtyre planetoideve.

/Motilokal.com