Sipas klimatologëve dhe ekspertëve të motit, ndryshimet klimatike nuk i bëjnë më të shpeshta ciklonet, si ai që goditi Bangladeshin, por i bën ato më intensive dhe shkatërruese.

Këto dukuri natyrore jashtëzakonisht të fuqishme kanë etiketa të ndryshme sipas rajonit që godasin, por ciklonet, uraganet dhe tajfunet janë të gjitha stuhi të dhunshme tropikale që mund të gjenerojnë 10 herë më shumë energji sesa bomba atomike e Hiroshimës.

Ato ndahen në kategori të ndryshme sipas fuqisë së tyre maksimale të qëndrueshme të erës dhe shkallës së dëmtimit që mund të shkaktojnë.

Ciklonet, uraganet dhe tajfunet

"Një ciklon është një sistem me presion të ulët që formohet në tropikët në një zonë mjaft të nxehtë për t'u zhvilluar", tha për AFP Emmanuel Cloppet, nga zyra franceze e motit Meteo France.

“Karakterizohet nga retë e shiut/stuhisë që fillojnë të rrotullohen dhe gjenerojnë shira e erëra intensive dhe një stuhi e krijuar nga era”, shtoi ai.

Këto dukuri të mëdha të motit disa qindra kilometra në gjerësi bëhen më të rrezikshme nga aftësia e tyre për të udhëtuar në distanca të mëdha.

Ciklonet tropikale kategorizohen sipas intensitetit të erës, duke u ngritur nga depresioni tropikal (nën 63 kilometra në orë), përmes stuhisë tropikale (63-117 km/orë) deri te uragani i madh (mbi atë).

Ato quhen ciklone në Oqeanin Indian dhe Paqësorin Jugor, uragane në Atlantikun e Veriut dhe Paqësorin Verilindor dhe tajfun në Paqësorin Veriperëndimor.

Agjencitë meteorologjike që i monitorojnë ato përdorin shkallë të ndryshme për t'i kategorizuar ato, në varësi të pellgut oqeanik në të cilin ndodhen.

Shkalla më e njohur për matjen e intensitetit dhe potencialit shkatërrues të tyre është shkalla e erës me pesë nivele Saffir-Simpson.

Ciklone më të fuqishëm

"Numri i përgjithshëm i cikloneve tropikale në vit nuk ka ndryshuar globalisht, por ndryshimi i klimës ka rritur shfaqjen e stuhive më intensive dhe shkatërruese", sipas World Weather Attribution (WWA), një grup shkencëtarësh klimatikë dhe specialistë të ndikimit klimatik qëllimi i të cilëve është të demonstrojë lidhje të besueshme midis ngrohjes globale dhe disa fenomeneve të motit.

Ciklonet më të dhunshëm, kategoritë tre deri në pesë në shkallën Saffir-Simpson, që shkaktojnë më shumë shkatërrim janë bërë më të shpeshta, tha WWA.

Ndryshimet klimatike të shkaktuara nga aktiviteti njerëzor ndikojnë në ciklonet tropikale në tre mënyra kryesore, duke ngrohur ajrin dhe oqeanet dhe duke shkaktuar një rritje të nivelit të detit.

"Ciklonet tropikale janë ngjarjet më ekstreme të reshjeve në planet", tha WWA në botimin e saj "Raportimi i motit ekstrem dhe ndryshimeve klimatike".

Meqenëse atmosfera është më e ngrohtë, ajo mund të mbajë më shumë ujë, kështu që kur bie shi derdhet.

"Një rritje e temperaturës së ajrit prej 3 gradë Celsius mund të prodhojë një rritje prej 20 për qind në sasinë e shiut të gjeneruar nga një ngjarje ciklonike", tha Cloppet.

Janë këto rrebeshe të forta që çojnë në përmbytje dhe rrëshqitje balte ndonjëherë fatale, siç ishte rasti i ciklonit Freddy, i cili vrau qindra njerëz në Malavi dhe Mozambik në fillim të këtij viti.

Ndryshimet klimatike po ngrohin gjithashtu oqeanet. Ky ujë i ngrohtë nxit ciklonet dhe u jep atyre forcën e tyre.

“Për këtë arsye, ndryshimet klimatike krijojnë kushtet në të cilat stuhitë më të fuqishme mund të formohen, të intensifikohen me shpejtësi dhe të vazhdojnë për të arritur në tokë, duke mbajtur më shumë ujë”, tha WWA.

Zhvendosja në veri 

Erërat e forta të prodhuara nga ciklonet gjenerojnë stuhi, të cilat mund të shkaktojnë përmbytje në bregdet.

Këto valë stuhi janë më të larta tani se në dekadat e mëparshme për shkak të rritjes së nivelit të detit të shkaktuar nga ndryshimet klimatike.

Shkencëtarët gjithashtu presin të shohin ciklonet në vende që nuk kanë ndodhur më parë, sepse ngrohja globale po zgjeron rajonet ku ndodhin kushtet tropikale të ujit të detit.

"Është sikur tropikët po përhapeshin", tha Cloppet.

"Zonat që nuk janë prekur realisht tani mund të goditen shumë më rëndë në të ardhmen."

WWA ra dakord: "Ndërsa ujërat e oqeanit ngrohen, është e arsyeshme të spekulohet se stuhitë (tropikale) do të zhvendosen më larg nga Ekuatori."

"Një zhvendosje drejt veriut në ciklonet në Paqësorin Verior Perëndimor, që godet Azinë Lindore dhe Juglindore, (është) një pasojë e drejtpërdrejtë e ndryshimit të klimës", tha ai.

Si rezultat, ato mund të godasin në vende relativisht të papërgatitura që në të kaluarën nuk kanë pasur arsye për t'i pritur ato.

/Motilokal.com