Shkencëtarët regjistruan temperaturën më të lartë të sipërfaqes së oqeanit rreth Florida Keys këtë javë, një temperaturë të paparë dhe një rekord të mundshëm botëror. Termometri tregoi 38.4 gradë Celsius me nivelin e nxehtësisë që krahasohet me temperaturën e një... vaskë të nxehtë, sipas të dhënave të publikuara nga qeveria amerikane të hënën.

Në të njëjtën ditë, një rekord u shënua edhe në Mesdhe, ku temperatura e sipërfaqes së detit arriti në 28.71 gradë Celsius, duke dëshmuar se valët e të nxehtit oqeanik po prekin gjithnjë e më shumë ujërat detare të planetit dhe po dobësojnë ekosistemet fundore.

Tre pedagogë të Departamentit të Oqeanografisë dhe Shkencave të Jetës Detare të Universitetit të Egjeut shpjegojnë për “K” fenomenin dhe pasojat e tij, duke dhënë alarmin.

“Alarmi i kuq” në komunitetin shkencor

Sipas Elina Tragout, profesoreshë e asociuar e departamentit me interes kërkimor për ndërveprimet mes detit dhe atmosferës, dy zhvillimet e mësipërme dëshmojnë se përveç tokës, në det regjistrohen edhe temperatura që nuk i kemi përjetuar më parë.

“Tashmë matjet në Florida dhe në Mesdhe kanë ngritur alarmin e kuq në komunitetin shkencor, pasi po flasim për temperatura ekstreme në ujë”, thekson ajo dhe shpjegon fenomenin.

Uji i detit po ngrohet duke sjellë një situatë të pakthyeshme.

“Oqeanet kanë një kapacitet më të lartë të nxehtësisë se toka dhe kur ndërveprojnë me atmosferën, duhet më shumë kohë që temperatura e tyre të ndryshojë. Megjithatë, sa më e hollë të jetë shtresa detare sipërfaqësore që merr nxehtësi nga atmosfera, aq më e lehtë është të nxehet ose të ftohet. Gjatë muajve të verës, shtresa sipërfaqësore është shumë e hollë, si pasojë i përgjigjet shumë lehtë ngrohjes nga atmosfera, sidomos në kushte të nxehta”, shpjegon ajo.

Në fakt, kur mbizotërojnë kushtet apneike, parandalohet përzierja e shtresës sipërfaqësore me shtresat më të ftohta të ujit, duke çuar në temperatura edhe më të larta të sipërfaqes së detit.

Megjithatë, problemi më i madh i krijuar nga ngrohja globale është se nxehtësia e thithur nga oqeani ruhet gradualisht në thellësi më të mëdha, duke krijuar një situatë të pakthyeshme.

El Nino gjithashtu evoluon oqeanet

Tragou tregon se rritja e temperaturës mesatare të planetit do të ndikojë drejtpërdrejt edhe në detet.

“Ne e dimë se gjatë pesë viteve të fundit, Toka ka qenë 1.2°C më e ngrohtë se sa ishte para epokës para-industriale. Parashikimet tregojnë, megjithatë, se me ardhjen e fenomenit "El Nino", është e mundur që rritja e temperaturës globale së shpejti të kalojë 1.5 °C ose edhe më shumë. Nëse kjo ndodh, atëherë ka shumë të ngjarë që të vendosen rekorde të reja të temperaturës së oqeanit në sipërfaqe”.

Eksperti tregon se nuk ka zgjidhje të re për përballimin e valëve të të nxehtit të detit, përtej atyre që njohim tashmë. “Emetimet e gazit që shkaktojnë efektin serë duhet të reduktohen. Megjithatë, edhe nëse emetimet do të ndaleshin sot, oqeanet, të cilët ruajnë 90% të nxehtësisë së sistemit të Tokës, do të vazhdonin të ngrohnin atmosferën”.

Vdekshmëria masive e specieve detare 

Sa i përket efekteve të valëve të të nxehtit detar, ato gjenden kryesisht në ekosistemin detar. Në veçanti, ngrohja e sipërfaqes së detit jo vetëm që sjell ndryshime dramatike në faunën dhe florën, por shkakton vdekshmëri masive të disa specieve dhe migrim të të tjerëve.

Stelios Katsanevakis, profesor në Departamentin e Oqeanografisë dhe Bioshkencave Detare me aktivitet kërkimor në ekologjinë detare, thekson për "K" se midis viteve 2015 dhe 2019, "Mesdheu ka përjetuar pesë vite radhazi vdekje masive të specieve" për shkak të valëve të të nxehtit të detit.

Vala e të nxehtit të oqeanit prek 90% të ujërave të Mesdheut

“Konsideroni se nxehtësia e oqeanit po prekte më pak se 5% të Mesdheut në vitet 1980 dhe sot ajo prek 90% të ujërave të tij. Pasojat për biodiversitetin e shtratit të detit janë shumë të mëdha”, thotë zoti Katsanevakis, duke treguar se janë evidentuar raste të vdekshmërisë masive në shumë specie detare autoktone, si koralet e kuqe, koralet e Mesdheut apo sfungjerët.

Sipas profesorit, organizmat që vdesin në oqean gjenden në një thellësi deri në 40 metra dhe nuk arrijnë të zëvendësohen, duke çuar në zhdukje.

Vështirë për t'u regjistruar nga rajoni në rajon

Megjithatë, ekspertët besojnë se nuk është e lehtë të identifikohen zonat ku sipërfaqja e detit po ngrohet më shpejt se të tjerat dhe për këtë arsye rekordi i vendosur në Florida do të jetë i vështirë të konfirmohet nga agjencitë globale.

Profesori i asociuar Konstantinos Topouzelis, i cili drejton Grupin e Shkencave të Oqeanografisë dhe Jetës Detare të Sensimit Detar, vëren se ndryshimi i temperaturës ndryshon nga rajoni në rajon.

“Janë disa faktorë që duhet të kemi parasysh përpara se të vazhdojmë me matjet e ujit të detit. Për sa i përket Greqisë, ne tashmë e dimë se zonat në veri kanë përgjithësisht ujëra më të ftohtë se ishujt në Egje, sepse shumë lumenj derdhen në dete atje. Megjithatë, ne kemi ndjesinë se ujërat në Egje janë më të ftohta, sepse thellohen shumë në krahasim me ato të Greqisë veriore. Pra, ka vende që tashmë kanë dallime në temperatura, gjë që e vështirëson punën tonë, por nuk ka dyshim që 28.71 gradë Celsius në nivelin e detit në Mesdhe është një shifër shqetësuese”.

/Motilokal.com