Shërbimi i monitorimit të ndryshimeve klimatike të BE-së Koperniku njoftoi të martën se marsi i këtij viti ishte më i ngrohti i regjistruar, duke i dhënë fund një serie 10-mujore në të cilën çdo muaj radhazi vendoste një rekord të ri të temperaturës, me temperaturat e sipërfaqes së detit që arrinin një rekord të ri absolut mujor për detin global.

Secili nga dhjetë muajt e fundit renditet si më i ngrohti i regjistruar ndonjëherë në botë në krahasim me muajin përkatës në vitet e mëparshme, sipas Buletinit Mujor të Koperniku.

Kështu, nuk ishte vetëm muaji i dhjetë radhazi që theu rekordin e tij të nxehtësisë, por gjithashtu "temperatura mesatare globale në 12 muajt e fundit është më e larta e regjistruar ndonjëherë" dhe tejkalon mesataren para-industriale me 1.58 gradë Celsius për shkak të dekadave të emetimet e gazeve serrë, efekti i të cilave nga mesi i vitit 2023, theksohet veçanërisht nga fenomeni El Nino, tha Samantha Burgess, nënkryetare e shërbimit të ndryshimeve klimatike Koperniku.

Është një prirje afatgjatë me rekorde të jashtëzakonshme për të cilat ne jemi shumë të shqetësuar , tha Burgess, duke shtuar se gjurmimi dhe "studimi i këtyre llojeve të të dhënave muaj pas muaji na tregon vërtet se klima jonë po ndryshon shumë shpejt."

Seti i të dhënave të Koperniku shkon prapa në vitin 1940 dhe shkencëtarët e krahasuan atë me të dhëna të tjera relevante për të konfirmuar se muaji i kaluar ishte marsi më i ngrohtë që nga koha para-industriale.

Viti 2023 ishte tashmë viti më i nxehtë në planet sipas rekordeve botërore që kanë ekzistuar që nga viti 1850.

Kushtet ekstreme të motit dhe temperaturat e jashtëzakonshme kanë bërë kërdi në mbarë botën këtë vit. Një thatësirë e shkaktuar nga ndryshimet klimatike në pyjet tropikale të Amazonës midis janarit dhe marsit nxiti një numër rekord zjarresh në Venezuelë, ndërsa një thatësirë në Afrikën jugore shkatërroi të korrat dhe la miliona të përballen me urinë.

Ngrohje rekord e sipërfaqes së detit

Burgess tha se të dhënat mbi detet dhe oqeanet ishin "jo më pak tronditëse", pasi rekordi i ri global i temperaturës së sipërfaqes së oqeanit i vendosur në shkurt u thye përsëri në mars.

Oqeanet mbulojnë 70 për qind të planetit dhe e mbajnë sipërfaqen e Tokës të banueshme, duke thithur 90 për qind të nxehtësisë së tepërt të prodhuar nga ndotja e dioksidit të karbonit që rezulton nga aktiviteti njerëzor që nga agimi i epokës industriale.

Shkencëtarët paralajmëruan muajin e kaluar se ngrohja e oqeaneve në hemisferën jugore do të çojë në zbardhjen masive të koraleve dhe se mund të jetë më i rrezikshmi në historinë e planetit.

Shkaku kryesor i nxehtësisë së jashtëzakonshme janë emetimet e gazeve serrë të shkaktuara nga njeriu, thuhet në buletinin e Koperniku.

Faktorë të tjerë që ndikojnë në rritjen e temperaturës janë El Nino, një fenomen natyror meteorologjik i lidhur me ngrohjen e ujërave sipërfaqësore të Oqeanit Paqësor ekuatorial lindor, i cili ndodhi në mënyrë ciklike gjatë një periudhe prej tre ose tetë vjetësh.

El Nino arriti kulmin në dhjetor dhe janar dhe tani po dobësohet, gjë që mund të ndihmojë në përfundimin e serisë së nxehtë drejt fundit të vitit.

Oqeanet më të ngrohta do të thotë më shumë lagështi në atmosferë. Shkencëtarët thonë se ajri në përgjithësi mund të mbajë rreth shtatë për qind më shumë avull uji për çdo shkallë Celsius të rritjes së temperaturës.

Kjo rezulton në kushte gjithnjë e më të çrregullta të motit, të tilla si erërat e forta dhe shirat e dendur.

"Ne e dimë se periudha në të cilën po jetojmë tani ka të ngjarë të jetë më e ngrohta në 100,000 vitet e fundit", tha Burgess.

Dhe ndërsa rekordet e klimës po thyhen, shkencëtarët po debatojnë nëse nxehtësia ekstreme e regjistruar vitin e kaluar ishte brenda kufijve të parashikimit apo nëse është diçka ende e panjohur.

Shkaku kryesor i ngrohjes janë emetimet e karburanteve fosile, sipas Friederike Otto, një shkencëtare klimatike nga Instituti Grantham në Kolegjin Imperial të Londrës.

“Dështimi për të reduktuar këto emetime do të vazhdojë të nxisë ngrohjen e planetit, gjë që do të rezultojë në thatësira më intensive, zjarre, valë të nxehti dhe reshje të mëdha shiu”, paralajmëroi Otto.

/Motilokal.com