Një studiues i Institutit të Teknologjisë Rochester zhvilloi një metodë matematikore që tregon ndryshimin e klimës që ka të ngjarë të ketë shkaktuar ngritjen dhe rënien e një civilizimi antik. Në një artikull të botuar kohët e fundit në revistën Chaos: Një Gazetë Ndërdisiplinore e Shkencës Jolineare, Nishant Malik, asistent profesor në Shkollën e Shkencave Matematike të RIT, përshkroi teknikën e re që ai zhvilloi dhe tregoi se si modelet zhvendosëse të musoneve çuan në shkatërrimin e Qytetërimit të Luginës së Indusit, një civilizim i epokës së bronzit bashkëkohor me Mesopotaminë dhe Egjiptin e lashtë.

Malik zhvilloi një metodë për të studiuar seritë kohore paleoklimatike, grupe të dhënash që na tregojnë për klimat e kaluara duke përdorur vëzhgime indirekte. Për shembull, duke matur praninë e një izotopi të veçantë në stalagmit nga një shpellë në Azinë Jugore, shkencëtarët ishin në gjendje të krijonin një rekord të reshjeve musonike në rajon për 5,700 vitet e fundit. Por siç vëren Malik, studimi i serive paleoklimatike paraqet disa probleme që e bëjnë sfiduese analizimin e tyre me mjete matematikore që përdoren zakonisht për të kuptuar klimën.

"Zakonisht të dhënat që marrim kur analizojmë paleoklimën janë një seri e shkurtër kohore me zhurmë dhe pasiguri në të", tha Malik. "Sa i përket matematikës dhe klimës, mjeti që ne përdorim shumë shpesh për të kuptuar klimën dhe motin janë sistemet dinamike. Por teoria e sistemeve dinamike është më e vështirë të zbatohet në të dhënat paleoklimatike. Kjo metodë e re mund të gjejë kalime në seritë kohore më sfiduese, përfshirë paleoklimën, të cilat janë të shkurtra, kanë një farë pasigurie dhe kanë zhurmë në to".

Ka disa teori rreth arsyes se pse ra Qytetërimi i Luginës së Indusit - përfshirë pushtimin nga Indo-Arianët nomade dhe tërmetet - por ndryshimi i klimës duket të jetë skenari më i mundshëm. Por, derisa Maliku zbatoi qasjen e tij hibride të rrënjosura në sistemet dinamike, ai gjithashtu mbështetet në metoda nga fushat e të mësuarit makinerik dhe teoria e informacionit – që nuk kishte asnjë provë matematikore. Analiza e tij tregoi se kishte një ndryshim të madh në modelet e musoneve pak para agimit të këtij civilizimi dhe se modeli ktheu rrjedhën e tij përpara se të binte, duke treguar se ishte në fakt ndryshimi i klimës që shkaktoi rënien.

Malik tha se ai shpreson që kjo metodë do të lejojë shkencëtarët të zhvillojnë metoda tjera më të automatizuara për të gjetur tranzicione në të dhënat paleoklimatike që të dërgojnë në zbulime historike shtesë të rëndësishme. Teksti i plotë i studimit është botuar në Chaos: An Interdisciplinary Journal of Nonlinear Science./Motilokal.com