Astronomët kanë kapur momentin kur një vrimë e zezë supermasive copëtoi një yll në madhësinë e Diellit tonë, duke publikuar imazhe që tregojnë procesin shkatërrues në detaje të papara.

Duke përdorur teleskopë nga Observatori Evropian Jugor (ESO), ata ishin në gjendje të monitoronin ndezjen e dritës nga procesi i njohur si një ngjarje e përçarjes së baticës nga një vrimë e zezë pak më shumë se 215 milionë vjet dritë nga Toka.

Ata vunë re yllin duke u copëtuar fizikisht ndërsa u thith në grykën gjigante të vrimës së zezë.

Shpërthimi i quajtur ‘AT2019qiz’, u regjistrua në një periudhë 6 mujore, ishte shumë i ndritshëm dhe shumë material u thith nga forcat ekstreme të gravitacionit para së të zhdukej tërësisht.

“Ideja e një vrime të zezë që “thith” një yll aty pranë tingëllon si trillim shkencor. Por kjo është pikërisht ajo që ndodhi” tha astronomi Matt Nicholl nga Universiteti i  Birmingham.

Studiuesit thanë se ngjarje të tilla nuk janë të rralla, por janë zakonisht të vështira për t’u studiuar, pasi vetë procesi i shkatërrimit të një ylli formon një re pluhuri dhe mbeturinash që mbështjell vrimën e zezë dhe bllokon pamjen shpejtë.

Kur një yll largohet shumë nga një vrimë e zezë supermasive, ajo i nënshtrohet forcës fenomenale të gravitetit të vrimës së zezë.

"Kur këto forca tejkalojnë forcën kohezive të yllit, ylli humbet pjesët që futen në vrimën e zezë", i tha AFP Stephane Basa, një studiues nga Laboratori i Astrofizikës në Marsejë.

"Ky fluks i jashtëzakonshëm i materies prodhon emisione të fuqishme elektromagnetike, të cilat zgjasin për disa muaj ndërsa mbeturinat treten."

Vëzhgimet kanë treguar se ylli i shpërbërë kishte afërsisht të njëjtën masë me diellin tonë dhe ai humbi rreth gjysmën e masës në vrimën e zezë, e cila është mbi një milion herë më e madhe.

Vrimat e zeza janë aq të dendura dhe tërheqja e tyre gravitacionale është aq e fortë sa asnjë formë rrezatimi nuk mund t’u shpëtojë atyre – madje as drita.

Ato veprojnë si burime intensive të gravitetit të cilat mbledhin pluhur dhe gaz rreth tyre. Akoma nuk është kuptuar se si formohen por astronomët besojnë se mund të ndodh kur një re gazi ndoshta deri te 100,000 herë më e madhe së dielli shpërbëhet, atëherë pjesë të saj bashkohen për të krijuar vrima të zeza super të mëdha që gjenden gjithandej në galaktikë.

Përndryshe, një vrimë e zezë super masive mund të vijë nga shkatërrimi i një ylli gjigant, i cili mund të jetë rreth 100 herë më i madh se dielli. Kur yje të tillë gjigantë shkatërrohen,  procesi i shpërbërjes së tyre njihet si “supernova”, dhe është një shpërthim aq i madh që dëbon materien nga shtresat e jashtme të yllit duke e çuar në një hapësirë të thellë të panjohur, që duket thjeshtë si vrimë e zezë.

Javën e kaluar një treshe shkencëtarësh, Roger Penrose nga Britania, Reinhard Genzel nga Gjermania dhe Andrea Ghez nga SHBA, u dha Çmimi Nobel i Fizikës për hulumtimet e tyre në vrimat e zeza, i quajtur nga komiteti i Nobel "një nga fenomenet më ekzotike në univers"./Motilokal.com