Vjeshta, shënon një sezon të ndryshimeve të shumta të motit. Si rrjedhojë, ndryshime pësojnë edhe pemët në vendet që përjetojnë këtë sezon. Gjethet e gjelbërta në vjeshtë bëhen të verdha, portokalli, të kuqe, të kafta.

Në pranverë dhe verë, gjethet mbushen me një pigment kimik në qelizat e saj të quajtur klorofil. Ky pigment i mundëson gjethes të shërbejë si burim energjie për bimën. Ky është edhe kimikati që i jep gjethes pamjen e gjelbër. Procesi i krijimit të lëndëve ushqyese për bimën quhet fotosintezë. Nëpërmjet klorofilit, gjethja thith energjinë e nevojshme nga dielli për të prodhuar lëndë ushqyese nga uji dhe dioksidi i karbonit. Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se gjethet nuk janë tërësisht të gjelbëra, megjithatë, klorofili është i gjelbër dhe është kimikati mbizotërues në gjethe që fsheh ngjyra të tjera. Këto ngjyra të tjera janë ato që janë përgjegjëse për shfaqjen e disa frutave si portokalli dhe manaferrat.

Ndryshime të shumta ndodhin në bimë me afrimin e dimrit. Temperatura bie dhe gjatësia dhe sasia e dritës së ditës gjithashtu zvogëlohet. Rrjedhimisht, procesi i ushqyerjes nga gjethet ndalet. Klorofili bëhet i panevojshëm dhe kështu shpërbëhet. Nuanca e gjelbër e gjetheve zhduket dhe ngjyrat e tjera të maskuara nga klorofili tani bëhen të dukshme duke i lënë vendin shkëlqimit mahnitës të vjeshtës. Temperatura gjithashtu ndikon në ngjyrat e gjetheve të vjeshtës. Temperaturat më të larta çojnë në ngjyra më të ndritshme dhe anasjelltas.

Në vjeshtë, ndodh një proces i rëndësishëm. Gjethet bëjnë pigmente të kuqe, i cili është një proces që merr sasi të mëdha energjie nga pema, e njëjta gjë në të cilën pema do të mbështetej shumë për t'i mbijetuar dimrit të ashpër dhe të pafalshëm. Është ende e paqartë pse ndodh ky proces, por ekspertët spekulojnë se duhet të jetë e rëndësishme që ai të përdorë rezerva kaq të mëdha energjie nga pema.

Kur këto gjethe më në fund bien, pemë të ndryshme tregojnë ngjyra të ndryshme. Një mori gjethesh me ngjyra të ndryshme ofrojnë një imazh piktoresk me ngjyra që variojnë nga portokallia në të kuqe dhe vjollcë. Ngjyrat janë të ndryshme për shkak të sasive të ndryshueshme të klorofilit në gjethe të ndryshme dhe natyrisht pigmenteve të tjera.

Gjethet e disa pemëve bien ndërsa të tjerat jo. Për në ato pemë, ku gjethet e të cilave bien, pema siguron që të ketë një lloj mbresë ku gjethja ishte ngjitur për të parandaluar pemën nga elementët. Për të siguruar që një mbresë është e pranishme, pema siguron që mbresa të jetë formuar plotësisht përpara se gjethja të bie. Në veri, dimri është më i ashpër, duke detyruar kështu shumicën e specieve të pemëve të heqin gjethet, përveç disa specieve. Në jug, megjithatë, dimrat janë më të butë dhe më shumë pemë mbajnë ngjyrën e tyre të gjelbër gjatë gjithë dimrit./Motilokal.com

Foto: Metush Mëziu